Komfortki – w jaki sposób zorganizować przestrzeń dla osób z niepełnosprawnością? 

Według danych z 2021 roku uzyskanych w Narodowym Spisie Powszechnym, w Polsce aż 5,4 mln osób zmaga się z niepełnosprawnością. W tym gronie znajdują się osoby o wysokim stopniu niepełnosprawności, który uniemożliwia samodzielne korzystanie z toalety. Podobny problem dotyczy również tych, którzy cierpią na poważne choroby przewlekłe. W załatwianiu czynności fizjologicznych muszą pomagać im opiekunowie lub rodzina. Wiele miejsc publicznych nie ułatwia tego zadania. To jednak stopniowo się zmienia. Od 2024 roku w każdym ośrodku użyteczności publicznej powinna być tak zwana komfortka. 

Wszystkim osobom niesamodzielnym w takim samym stopniu, jak innym, należą się wygodne i higieniczne warunki umożliwiające załatwienie swoich potrzeb fizjologicznych. Tę kwestię reguluje Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2023 poz. 2442). Zgodnie z jego treścią przedsiębiorcy zarządzający miejscami publicznymi mają obowiązek zorganizowania pomieszczenia z przewijakiem dla dorosłych. 

Skąd się wzięła nazwa komfortka i co oznacza? 

Komfortka to określenie pomieszczenia, w którym są zapewnione komfortowe warunki do przewinięcia niepełnosprawnej osoby. Mowa o miejscach z przewijakiem, czyli leżanką ułatwiającą to zadanie. Osoby niesamodzielne mogą zostać na niej bezpiecznie położone. Wówczas opiekunowie są w stanie wymienić ich pieluchomajtki na nowe, zachowując pełną higienę. 

Skąd pomysł na słowo „komfortka”? Poszukiwano polskiego odpowiednika dla angielskiego terminu „changing places”. W tym celu zorganizowano konkurs. Każdy mógł przesyłać swoje propozycje. Wiele osób zrobiło to bardzo chętnie, ponieważ uzyskano aż 1501 zgłoszeń. Piętnastoosobowe jury składające się z przedstawicieli Koalicji „Przewijamy Polskę” i fundacji „Integracja” po długotrwałych obradach wybrało właśnie komfortkę. Swój wybór komisja uzasadnia tym, że słowo jest zrozumiałe dla każdego, nikogo nie wyklucza, a przy tym dokładnie opisuje, jakie cechy powinno mieć miejsce do przewijania osób zależnych. 

Kogo dotyczy obowiązek przygotowania komfortki? 

Obowiązek przygotowania komfortki, czyli pomieszczenia wyposażonego w przewijak dla dorosłych, dotyczy przede wszystkim instytucji publicznych oraz miejsc użyteczności publicznej o powierzchni użytkowej większej niż 2000 m². To natomiast nie jedyne podmioty, które obejmuje wspomniane już Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Od początku 2024 roku komfortkę powinny posiadać także: 

• ośrodki kulturalne, sportowe, usługowo-handlowe oraz transportowe (m.in. dworce, stacje, lotniska itp.) mające powierzchnię ponad 10 000 m², 

• wszystkie szpitale, ośrodki zdrowia i inne budynki działające w ramach opieki zdrowotnej (nie obowiązuje limit powierzchni), 

• stacje paliw o powierzchni użytkowej przekraczającej 300 m² (z zastrzeżeniem, że dotyczy to stacji paliw znajdujących się przy autostradach i drogach ekspresowych). 

Gdzie powinno znajdować się pomieszczenie z przewijakiem dla dorosłych? 

Pomieszczenie z przewijakiem dla dorosłych powinno znajdować się w łatwo dostępnych miejscach, tak aby osoby niepełnosprawne mogły bezproblemowo z niego skorzystać. Zgodnie z przepisami komfortka ma być zlokalizowana do 20 m od głównego wejścia na tym samym piętrze. 

Prawo dopuszcza możliwość połączenia komfortki z toaletą dla niepełnosprawnych, ale trzeba mieć na uwadze to, że miejsce musi spełniać wszystkie wytyczne dotyczące lokalizacji, wyposażenia i rozmiarów dostępnej powierzchni. 

Wyposażenie komfortki na podstawie rozporządzenia 

W komfortce powinien znajdować się przewijak dla dorosłych o odpowiednich gabarytach. Jego długość nie może być krótsza niż 1,6 m, a szerokość 0,6 m. Dobrze, gdy leżanka wytrzyma obciążenie 130-200 kg. Opiekun powinien mieć możliwość regulacji wysokości przewijaka. Zaleca się przedział ruchliwości 0,4-1,0 m nad podłogą. Dostęp do sprzętu ma być możliwy od co najmniej jednego krótszego i jednego dłuższego boku. 

Poza przewijakiem dla dorosłych, pomieszczenie powinno zostać wyposażone w podnośnik o udźwigu minimum 150 kg, za pomocą którego opiekun bezpiecznie przeniesie osobę z niepełnosprawnością na leżankę. Dodatkowo, w komfortkach ma być też umywalka, miska ustępowa, bateria ze słuchawką od prysznica oraz kosz na śmieci. 

Komfortka w miejscach publicznych – pozostałe wymagania 

Komfortka, jak wskazuje wybrana nazwa, ma być komfortowa, zatem jej powierzchnia nie może być zbyt mała. Absolutnym minimum jest 12 m² przy 3 m szerokości wnętrza i przestrzeni do swobodnego poruszania się wózkiem 1,5 m x 1,5 m. 

Ważne jest również, aby drzwi do tego pomieszczenia były szerokie i dostosowane do wózków inwalidzkich (minimum 90 cm szerokości, bez progów). Komfortka powinna być oznaczona w sposób jednoznaczny i widoczny, aby osoby jej potrzebujące mogły ją łatwo odnaleźć. Dlatego dobrze, gdy drzwi wejściowe mają inny kolor niż ściany wokół (w innym przypadku należy wyróżnić ich framugi). Dodatkowo, konieczne jest umieszczenie odpowiedniego znaku i oznaczenie go językiem Braille’a w okolicach klamki (ok. 15-30 cm od niej). 

Aby zapewnić użytkownikom pełną prywatność i swobodę użytkowania, drzwi powinny być wyposażone w wygodny mechanizm zamykania (automatyczny lub ręczny – w drugim przypadku uchwyt ma być duży i łatwy w obsłudze). 

Przepisy określają także sposób wykończenia ścian i podłóg. Ściany powinny mieć matową powłokę, która nie będzie odbijała światła, bo to mogłoby powodować oślepienie u osób nadwrażliwych na światło. Wszystkie krawędzie powinny zostać zaokrąglone lub zabezpieczone. Podłogi mają być wykonane z antypoślizgowych materiałów odpornych na ścieranie. Ważne, aby gwarantowały bezpieczne poruszanie się wózkiem. Na wszystkich powierzchniach należy unikać wzornictwa – najlepiej postawić na jeden kolor poszczególnych elementów (jedynie ściany i podłogę trzeba zróżnicować poprzez kontrastujące barwy). 

Dostępne architektonicznie miejsca publiczne to coś, na co w ostatnim czasie zwraca się szczególną uwagę. Coraz więcej działań ma na celu ułatwić codzienne funkcjonowanie osobom ze szczególnymi potrzebami. Komfortki to kolejny krok w tym kierunku. Jeśli chcesz sprawdzić prawidłowość ich wykonania, możesz zlecić nam wykonanie audytu!