Deklaracja dostępności na stronie internetowej – jak powinna wyglądać?
Jednym z podstawowych elementów świadczących o zaangażowaniu podmiotu w tworzenie dostępnych treści online jest deklaracja dostępności. Od 23 września 2020 r. każda osoba może złożyć skargę z powodu jej braku do Prezesa Zarządu PFRON. Poza tym, podmioty publiczne podlegają rocznym kontrolom, w trakcie których weryfikowane jest to, czy podane w deklaracji informacje są aktualne. Dlatego warto zadbać o to, aby jej treść była zgodna z wytycznymi. W artykule wskazujemy, jak powinna wyglądać poprawnie sporządzona deklaracja dostępności strony internetowej lub aplikacji mobilnej.
Obowiązek stworzenia i opublikowania na stronie deklaracji dostępności wynika z Ustawy z 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Dotyczy wszystkich urzędów i instytucji finansowanych lub nadzorowanych przez państwo. Dokument opisuje poziom dostępności cyfrowej strony internetowej oraz aplikacji mobilnej, a także dostępności architektonicznej budynku podmiotu publicznego. Deklaracja zawiera informacje o problemach z dostępnością i rozwiązaniach, dzięki którym użytkownik może ominąć bariery.
Od czego zacząć tworzenie deklaracji dostępności?
Przed przystąpieniem do sporządzenia deklaracji dostępności, ważne jest przeprowadzenie dokładnej analizy technicznej strony internetowej lub aplikacji mobilnej. Należy ocenić, które kryteria standardu WCAG 2.1 są spełnione, a które wymagają poprawy. W tym celu można skorzystać z listy kontrolnej lub przeprowadzić audyt ekspercki, który dostarczy szczegółowych informacji na temat poziomu dostępności.
Informacje o dostępności cyfrowej
Deklaracja dostępności powinna zawierać trzy rodzaje informacji:
- Zgodne ze wzorem: są to identyczne sformułowania, które muszą być zawarte w każdej deklaracji.
- Obowiązkowe, ale opisane własnymi słowami: powinny być sformułowane indywidualnie, własnymi słowami, zachowując jednak zgodność z wytycznymi.
- Informacje nieobowiązkowe: nie są wymagane, ale ich uwzględnienie może znacząco poprawić użyteczność strony dla osób z niepełnosprawnościami.
Jak stworzyć prawidłową deklarację dostępności strony internetowej?
Deklaracja dostępności cyfrowej składa się z czterech głównych sekcji, z których każda zawiera szczegółowe podsekcje.
Tytuł i wstęp
Tytułem deklaracji powinno być sformułowanie: „Deklaracja dostępności”. Wstęp ma zawierać zobowiązanie do zapewnienia dostępności cyfrowej oraz informację, jakiej strony dotyczy dokument. Zgodnie z przepisami należy użyć poniższego wzoru:
„[Nazwa podmiotu publicznego] zobowiązuje się zapewnić dostępność swojej strony internetowej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.
Deklaracja dostępności dotyczy strony internetowej [nazwa strony internetowej].”
We wstępie należy też podać datę powstania strony i ostatniej, istotnej aktualizacji.
Stan dostępności cyfrowej strony
W tym miejscu trzeba dokładnie określić, w jakim stopniu strona internetowa spełnia wymagania dostępności cyfrowej. Strona może być w pełni zgodna z wytycznymi WCAG 2.1, częściowo zgodna lub w ogóle niezgodna. Obowiązują 3 wersje formuł do wyboru:
- „Ta strona internetowa jest w pełni zgodna z załącznikiem do ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.”
- „Ta strona internetowa jest częściowo zgodna z załącznikiem do ustawy o dostępności cyfrowej z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych z powodu [niezgodności i wyłączeń] wymienionych poniżej.”
- „Ta strona internetowa jest niezgodna z załącznikiem do ustawy z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych z powodu [niezgodności i wyłączeń] wymienionych poniżej.”
Jeśli strona jest częściowo zgodna lub niezgodna z przepisami, w podsekcji „Niedostępne treści” konieczne jest wskazanie konkretnych problemów i sposobów, dzięki którym osoba z niepełnosprawnością może ominąć przeszkody. Należy również opisać, jakie działania zostały już podjęte lub jakie są planowane w celu wyeliminowania danych błędów z dostępnością.
– Opis błędu zawsze powinien być prosty i zrozumiały. Najlepiej stworzyć podział na treści niezgodne z załącznikami, nieobjęte przepisami oraz błędy, których wyeliminowanie byłoby zbyt kosztowne. W przypadku ostatniej grupy, trzeba uzasadnić, dlaczego dane działanie wiązałoby się z nadmiernymi kosztami. Warto zamieścić link do ekspertyzy podpisanej przez kierownika jednostki – podkreśla Wojciech Polar, audytor dostępności cyfrowej stron i aplikacji mobilnych.
Częstym błędem na stronach jest nieodpowiednie formatowanie dokumentów PDF. Warto pamiętać, że tego typu treści muszą być zgodne z wytycznymi WCAG 2.1. Wraz z nadejściem Polskiego Aktu o Dostępności (od 28 czerwca 2025 r.), powinni zadbać o to też przedsiębiorcy.
Oto przykładowy opis tego typu błędu:
„Strona nie zapewnia pełnej dostępności dokumentów PDF, które powinny posiadać właściwą hierarchię nagłówków i zostać przekonwertowane do formatu zgodnego z oprogramowaniem czytników ekranu do końca roku 2025. W celu uzyskania znajdujących się w nich informacji zapraszamy do kontaktu telefonicznego.”
Deklaracja dostępności cyfrowej powinna zawierać datę sporządzenia dokumentu oraz nazwę podmiotu, który ocenił dostępność strony. Ważne jest również, aby deklaracja była regularnie przeglądana i aktualizowana, co najmniej raz w roku.
Kontakt i procedura składania skarg
Sekcja powinna zawierać dane kontaktowe do osoby lub działu odpowiedzialnego za dostępność, np. imię, nazwisko, adres e-mail oraz numer telefonu. Należy wskazać sposób składania wniosków o udostępnienie danej informacji (wraz z wiadomością o terminie rozpatrywania wniosków) oraz procedurę składania skarg do Rzecznika Praw Obywatelskich.
Dodatkowe informacje
W ostatniej sekcji deklaracja dostępności powinna zawierać dodatkowe informacje, podzielone na 3 części:
- Aplikacje mobilne: jeśli strona ma dedykowane aplikacje mobilne, należy zamieścić informację o ich dostępności. W przypadku aplikacji, które są dostępne na urządzeniach mobilnych, należy podać linki do pobrania.
- Dostępność architektoniczna: należy również uwzględnić informacje o dostępności budynków, np. parking dla osób z niepełnosprawnością, dostępne wejście, korytarze, windy, schody z pochylniami, możliwość wejścia z psem asystującym itp.
- Dostępność komunikacyjno-informacyjna: dostępność usług takich jak tłumaczenie na język migowy.
Na końcu warto zamieścić też inne przydatne informacje, np. skróty klawiaturowe do obsługi strony.
Deklaracja dostępności cyfrowej – pozostałe wytyczne
Deklarację dostępności należy kodować w języku HTML wraz z identyfikatorami (id) połączonymi z treścią (np. a11y-wstep, a11y-data-publikacj). Jeśli strona umożliwia zmianę języka, deklaracja także powinna być dostępna w kilku wersjach językowych.
Należy zadbać o logiczną hierarchię nagłówków, aby ułatwić nawigację zarówno użytkownikom, jak i technologii wspomagającej. Link do deklaracji powinien znaleźć się w menu lub w stopce strony.
Warto pamiętać o tym, żeby używać określonych nazw nagłówków wraz z obowiązkowymi formułami. Jeśli chcesz stworzyć deklarację zgodną z wszystkimi wytycznymi, skorzystaj z naszego kreatora deklaracji dostępności.
Źródła:
https://www.gov.pl/web/dostepnosc-cyfrowa/deklaracja-dostepnosci-przyklad
https://www.gov.pl/web/dostepnosc-cyfrowa/jak-przygotowac-deklaracje-dostepnosci